De kebabman, de stad en de dialoog | Maarten Rienks

Ik sta in de stationshal van Lelystad. Nog vier minuten voor mijn trein vertrekt en ik twijfel of ik nog iets voor onderweg zal kopen. Ik draai wat in de rondte tot ik enthousiast word toegeroepen door de eigenaar van de kebabzaak. Of ik iets wenste. Koffie had hij wel, een reep van het een of ander niet. Alleen maar gezonde dingen, wijzend naar het bord met foto’s van de waren die hier worden geserveerd. Hij stopte waar hij mee bezig was om mij op tijd van koffie te voorzien. Nee, betalen met pin kon niet. Ik mocht de volgende keer betalen. ‘Maar ik kom nooit in Lelystad’. Vrolijk werd ik uitgezwaaid terwijl ik met een gratis kop koffie de zaak uit liep.

Há, dit is dus echt die identiteit van de stad die nooit is geworden wat het moest zijn. Positief, vriendelijk en gastvrij, was mijn ervaring. ’Een smeltkroes in verbondenheid’; de wens van de deelnemers aan het eind van de dialoog die ik  juist had begeleid. Dat deze stad daar nog niet helemaal is heeft te maken met veel ongelukkige ontwikkelingen in de geschiedenis van de stad. Een geschiedenis van afbraak voor vernieuwing, waar die vernieuwing nooit kwam. Een geschiedenis van gedwongen volksverhuizingen van ambtenaren die verplicht werden in de stad te komen wonen; de “vrijwillige” volksverhuizing van uitkeringstrekkers die hun uitkering mochten behouden mits ze zich in deze hoofdstad zouden vestigen. Een stad gebouwd voor honderdduizend mensen, die dat aantal  nooit haalde.

Maar de kebabman geeft het goede voorbeeld van  waar de deelnemers aan de dialoog op uitkwamen. Identiteit moet je doen. Het zijn niet nieuwe plannen, meer geld, of een ander kleurtje op de gevel die de doorslag geven, al kan dat laatste veel betekenen bleek uit een voorbeeld van een vrachtwagenchauffeur die op voormalige Oostbloklanden had gereden. De identiteit van deze stad wordt bepaald door ons gedrag, onze houding, was de eensluidende conclusie. Dat geeft hoop. Zelfs als het wordt gedragen door slechts deze groep van 12 personen, van een zeer divers pluimage, dat wel. Bovendien hebben we de kebabman, die het gewoon doet.

Een dialoog aan de eettafel over de identiteit van het stadshart, met raadsleden, leden van wijkraden, ondernemers, culturele instellingen en de stadsdichter. Dat was de wens van initiatiefneemster en kunstenares Iris v’t Bosch, met als doel ‘dat er iets uit voortkomt’ dat de levendigheid van de stad vergroot. Ja, dat is ambitieus voor een gesprek dat uiteindelijk krap twee uur duurde. En toch denk ik dat de dialoog iets in beweging heeft gebracht in de richting van het doel dat Iris voorstond. Al is het de bevestiging dat het uiteindelijk neerkomt op je eigen houding en gedrag.

En wat was daar voor nodig? Een eettafel waar je aan kunt schuiven. Anderen ontmoeten als mens en niet vanuit hun maatschappelijke positie of professionele rol. Een gesprek op basis van persoonlijke ervaringen. Ruimte om te luisteren en je te verplaatsen in het voorbeeld van de ander. Tijd  om het gesprek af te ronden, om tot een essentie te komen, om stil te staan bij wat je in het gesprek heeft bewogen en wat je te doen staat. En niet te vergeten: een afsluitend gedicht van stadsdichter Martijn Nijdeken.