Overstap naar de politiek | Erik Boers

Een tijdje geleden begeleidden wij gedurende drie avonden een dialoog tussen burgers, boeren en ambtenaren. Het Kempische dorp waar ze wonen en werken staat bol van de spanningen over de uitbreidingen van intensieve veehouderijen. Het lukte goed om achter gesloten deuren een bezinnend gesprek te voeren over de vragen: Wat botst er nou precies? En waardoor raken de mensen gefrustreerd? Centraal daarin stonden drie casussen rond hevige dilemma’s -  representatief voor elk van de drie groepen.

Ten einde (het resultaat van) deze gesprekken goed in te bedden binnen het plaatselijke krachtenveld vroegen zowel de deelnemers als de opdrachtgever (de burgemeester) om een vervolggesprek met de voorzitters van de gemeenteraadfracties. Tot dan toe hadden we de politiek buiten de deur gehouden, om een open onderzoek mogelijk te maken. Hoe houd je die sfeer vast als er politieke partijen, ideologieën en opposities aan tafel schuiven?

We hebben het als volgt ingestoken. De burgemeester opende de bijeenkomst met een hartelijk welkomswoord, inclusief enkele bemoedigende signalen uit de gemeenschap naar aanleiding van de gevoerde gesprekken. Daarna gaf ik als gespreksleider aan hoe we tot nu toe gewerkt hadden en dat het de deelnemers goed gelukt was om in gezamenlijkheid na te denken over vraagstukken die de gemeenschap sterk verdelen. Alle aanwezigen werden uitgenodigd in deze sfeer het gesprek te vervolgen. Om de onderzoeksruimte te openen las ik, overeenkomstig de gewoonte die we hadden opgebouwd, iets voor. Ditmaal geen gedicht, maar een verhaaltje, namelijk de Parabel van de Drie Ringen. De moraal van dat verhaal is: strijd niet om je eigen gelijk, maar toon wijsheid en verdraagzaamheid in je gedrag.

Om ervoor te zorgen dat er een nieuwe gezamenlijkheid ontstond, en niet op voorhand een tweedeling in dialooggroep en fractievoorzittersgroep, splitsten we de hele groep op en lieten we elke fractievoorzitter met een groepje deelnemers praten naar aanleiding van het verslag dat ze gelezen hadden, inclusief de adviezen richting gemeenteraad. Er ontstond een levendig politiek spreekuurtje!

In de volgende ronde kregen alle fractievoorzitters drie minuten p.p. de tijd om te reageren op het verslag: Wat zagen zij als de kern van wat er besproken is? Hoe kijken ze aan tegen dit initiatief en de wijze waarop dat vorm heeft gekregen? Wat zien zij als mogelijkheden en hindernissen? Wat is hun antwoord op de uitgangsvragen? Hoe kijken zij tegen intensieve veehouderij aan? Welke vragen hebben ze?

Vervolgens kwamen alle andere aanwezigen aan het woord met hun persoonlijke reactie daarop: Wat viel op? Wat werkte bemoedigend? Wat was ontmoedigend? Welke vraag dringt zich bij je op? Beide ronden leverden een lijst met vijftien vragen op. En uit die vijftien vragen hebben we er twee gepakt, na de pauze.

* Wat is het probleem?
* Wat is locaal haalbaar?

Naar aanleiding van deze vragen hebben we in een open en onderzoekende sfeer een denkgesprek kunnen voeren. Er kwam een gelaagde probleemanalyse op tafel en er dienden zich een zevental aanzetten tot haalbaar vervolg op.

Zo kwamen burgers, boeren, ambtenaren en plaatselijke politici goed met elkaar in gesprek. Er is een opening naar de politiek gecreëerd. De politiek heeft ook zinvol bijgedragen aan de analyse en oplossingsrichting. Er zijn praktische vervolgactiviteiten gedefinieerd. Maar hoe krijgt dit nu een tastbaar vervolg in deze gemeente; bij de achterbannen van de deelnemers en bij de fracties in de gemeenteraad?

Wordt vervolgd.