Nieuwsbrief november 2019
De toestand
Dit is de toestand.
Ach, dit is hem dus…
Is hij niet mooi?
We bekijken hem nauwkeurig
En van heel dichtbij.
Nu zien we het pas goed: hij is onhoudbaar.
We knikken.
We besluiten hem niet uit het oog te verliezen,
we willen niets missen.
We zien dat hij nog onhoudbaarder wordt.
We wrijven onze ogen uit:
hij was al onhoudbaar
en toch wordt hij nog onhoudbaarder!
Hoe is dat mogelijk?
We omhelzen elkaar van verbazing
en de jaren slaan hun vleugels uit, stijgen op,
cirkelen nog wat rond
en vliegen heen.
Wij blijven en koesteren de toestand, vertroetelen hem,
noemen hem onze toestand, ons toestandje,
verliezen hem geen ogenblik uit het oog.
We wegen inmiddels al aanzienlijk minder dan een ons,
en nog altijd wordt hij onhoudbaarder en onhoudbaarder.
Wat moeten we doen?
TOON TELLEGEN (uit: Hemels en Vergeefs, februari 2008, Querido)
'Ze zeggen dat ik geen meid ben'
Voor de vereniging van sportartsen hebben we een levendig denkgesprek begeleid over sport-medisch-ethische dilemma’s rond sekse en gender in topsport. Bovenstaand citaat is afkomstig van de hardloopster Foekje Dillema, voorloopster van Dafne Schippers, die in 1950 te horen kreeg dat ze niet langer als vrouw mocht uitkomen op de 200 meter. Bestuurders hadden geconstateerd dat ze mannelijke geslachtskenmerken vertoonde. Momenteel zorgt de Zuid-Afrikaanse atlete Caster Semenya voor soortgelijke ophef door o.a. een te hoog testosteron gehalte. De reglementen worden aangepast, maar hoe moet je hier als sportarts mee omgaan? Mag je medicatie toedienen als dat nodig is voor participatie? Vallen mensenrechten te combineren met topsport? Wat verstaan we onder gezondheid? Klik hier om het volledige weblog te lezen.
Cursus Kritisch Denken
Eind oktober is de cursus Kritisch Denken met open inschrijving van start gegaan. Tijdens deze cursus word je getraind als kritisch denker. Als kritisch denker beweer je, schrijf je, lees of luister je niet zo maar wat. Je bent kritisch ten aanzien van je eigen aannames en oordelen en van die van anderen. Je overdenkt je boodschap, je argumenten en je hebt een basis voor je oordeel. Je kunt aannames en veronderstellingen expliciteren, toetsen en een plek geven. Je bent je bewust van mogelijke bezwaren en neemt die kritisch mee in je afweging. Zodoende kan je tot een weloverwogen oordeel komen over dat wat voor jou van belang is of dat wat jij wil doen. Deze cursus kan ook als in-company door Piek Visser – Knijff verzorgd worden.
International Masterclass Socratic Dialogue (Ede, July 2020)
Voor wie vertrouwd is met het Socratisch Gesprek in de traditie van Leonard Nelson/Gustav Heckmann en voor wie wil werken aan de eigen stijl van begeleiden, aan het eigen improvisatievermogen, organiseren we een Internationale Masterclass. Kristof van Rossum en Erik Boers zijn de begeleiders. Klik hier voor aanvullende informatie.
Ambachtelijk Zin Maken
Tegen het eind van zijn leven ontwikkelde René Gude, voormalig Denker des Vaderlands, zijn ‘Agora Model’: vier gebouwen, vier levenssferen rond het marktplein (school, tempel, theater, sporthal). Dit model heeft hij o.a. vertaald naar zingeving op de werkvloer. Zingeving ontleedt hij daartoe in vier elementen: Zinnelijk: er zin in hebben, lijfelijk verlangen (het lustvolle), Zintuigelijk: mooi, aantrekkelijk (het schone), Zinvol: van belang, achter doelen staan (het goede) en Zinrijk: begrijpelijk verwoord, volzinnen met betekenis (het ware). Peter Henk Steenhuis, die hem tot zijn (vroegtijdige) dood wekelijks interviewde voor Trouw, heeft dit model uitgewerkt in het handzame boekje “Ambachtelijk Zingeven” (ISVW, 2017). Met deze vierslag zijn we aan de slag gegaan bij het begeleiden van de top van een woningbouwcorporatie. Klik hier om het weblog te lezen.
‘Leve de crisis!’, het gesprek als complex fenomeen - Hoe een gesprek te managen?
Wanneer voel jij je vrij om consensus te doorbreken? In welke situaties uit jij je twijfel over jezelf? Wat maakt dat je een pijnlijke stilte verdraagt? Wat zijn de momenten waarin je zonder zelfcensuur zegt wat er in je opkomt? Waar verontschuldig je je niet voor eventuele domheid? Ik vermoed dat de antwoorden op vragen als deze handvatten bieden voor het managen van gesprekken waarin zelforganisatie van het gesprek een vlucht kan nemen. Waarin crisis een kans is voor spontane ordening. Klik hier voor de volledige tekst van Maarten Rienks.
Retraite Zwijgen & Spreken (Gent, voorjaar 2020)
Twee keer per jaar gaan Erik Boers en Peter van Hooft in retraite. De afgelopen twintig jaar is dit uitgegroeid tot een gezamenlijke filosofisch-spirituele beoefening van Vrije Ruimte. Gedurende drie dagen wijden zij zich “met een geest bevrijd van alle dagelijkse zorgen en verzekerd van gegarandeerde vrije tijd in een vredige omgeving" (Descartes, “Meditaties”) aan een thema dat hen bezig houdt en waar ze zich vrij toe willen leren verhouden. Het Zwijgen geeft rust en het Spreken biedt inzicht zodat ze “op een serieuze en vrijmoedige manier over kunnen gaan tot de omverwerping van oude meningen” (Descartes, wederom). Gebaseerd op de vestiging van de aandacht (sati-patthana) worden denken en spreken verdiept, zodat inzicht “voelbaar is en het uitzicht veel bewuster,” zoals een deelneemster dat na de laatste retraite omtrent ‘idealen’ formuleerde. Tevens gaf zij aan dat dit aanleiding was “nu bijna elke dag te mediteren”. Komend voorjaar buigen we ons over het thema ‘verlangen’. U bent van harte welkom om dan aan te schuiven. Klik hier voor meer informatie.
Tien jaar Socratisch Café Eindhoven
Bij het tienjarig bestaan van ons Socratisch Café Eindhoven, oktober jl., heeft Clownsperspectief een wezenlijke bijdrage geleverd aan zowel de feestvreugde als aan het goede gesprek. Na enkele verjaardag rituelen (taart, zingen, toespraakjes, cadeautjes) voerden we een Socratisch Gesprek over rituelen: Wanneer helpt of remt een ritueel? Is een ritueel iets vastomlijnds? Wanneer werkt een ritueel op de lachspieren? Na een uur stapten twee clowns aarzelend de kring binnen en staken, in woord en gebaar, haarfijn de draak met de hoofdpunten uit ons gesprek. Iedereen lag in een deuk én werd aan het denken gezet. Na een korte pauze met bubbels pakten we het gesprek energiek op in kleine groepjes.
Proefschrift
Het proefschrift van Erik draagt inmiddels de (werk)titel: “From science to conscience; the Socratic Dialogue revisited”. Waar Leonard Nelson streefde naar een wetenschappelijk soort filosofie (science) voeren wij vooral gesprekken rond gewetensvragen (conscience). In augustus zijn de voorlopige resultaten ingebracht tijdens de achtste internationale conferentie van de Philosophisch Politische Akademie in Springe (Dld). De stevige discussie die daar ontstond wordt meegenomen in het afrondende hoofdstuk. Het proefschrift bevindt zich in de laatste fase: in december wordt de laatste revisie doorgevoerd, zodat het manuscript in januari voorgelegd kan worden aan de ‘leescommissie’. De verdediging vindt waarschijnlijk tegen de zomer plaats.
We berichten u daarover in onze voorjaarsnieuwsbrief.
Vertrek Andert Loman
Andert Loman vertrekt als associé van Het Nieuwe Trivium en als vennoot van de Werkplaats Publieke Bezinning. Andert heeft een boeiende full time baan gevonden bij Twijnstra Gudde, het adviesbureau waaraan zijn grootvader en vader ook verbonden waren. Andert loopt al een tijd bij Het Nieuwe Trivium mee. Bij zijn vader stond ons boek ‘Vrije Ruimte: filosoferen in organisaties’ in de kast. Dat was één van zijn redenen om zich als student aan te melden voor de Master ‘Philosophy of Management and Organisation’, waar Erik praktijkcolleges gaf. Hij besloot bij ons stage te lopen en gaf mede vorm aan de dialogen rond intensieve veehouderij (waar uiteindelijk toenmalig Koningin Beatrix aanschoof). In het verlengde daarvan schreef hij een hoofdstuk in ons boek Publieke Bezinning en werd hij vennoot bij de Werkplaats Publieke Bezinning. Als associé heeft hij veel dialogen en Socratische Gesprekken gefaciliteerd. Wij gaan deze bevlogen, nauwgezette en eigentijdse jonge hond hard missen! En natuurlijk wensen wij hem veel succes in zijn nieuwe werkomgeving. Hopelijk kruizen onze wegen zich weer in de toekomst.
Cadeautip voor de decembermaand
Ons Vrije Ruimte Praktijkboek verscheen in 2007 en heeft veel gespreksbegeleiders geïnspireerd. De afgelopen jaren zagen we sporen ervan terug in interne praktijkboeken, bijvoorbeeld in de Reader Ethische Reflectie, Hogeschool van Amsterdam. Onlangs verscheen het meest omvattende praktijkboek tot nu toe: Filosofische Vaardigheden II (oefenpraktijk) van Saskia van der Werff en Seline Palm, een volledig herziene versie van hun Filosofische Vaardigheden Praktijkboek (2018). Een groeiende gemeenschap van coauteurs heeft maar liefst 110 oefeningen geleverd, ingedeeld in de volgende rubrieken: Filosoof Worden, Filosofisch Waarnemen, Filosofisch Denken, Filosofisch Handelen. De oefeningen worden toegelicht met praktijkvoorbeelden en achtergrondartikelen.
Bent u op zoek naar iets handzamers, dan kunt u ook denken aan Julian Baggini: Een kleine geschiedenis van de waarheid; troost in tijden van nepnieuws, zie ons weblog.
Deze nieuwsbrief verschijnt twee keer per jaar. U staat op de verzendlijst als contact van ons opleidingsinstituut. Als u wilt dat we u van de verzendlijst verwijderen klikt u hier. Heeft u vragen of opmerkingen? Mail dan naar info@hetnieuwetrivium.nl of bel met ons bureau: 06 - 46118982. U bent vrij deze nieuwsbrief door te sturen naar andere geïnteresseerden. Volg ons ook op twitter.
|
